هدف از شست وشوی فرش، تمیزکردن تار و پود آن از انواع آلودگی بدون آسیب رساندن به بافت اش است. نخستین مرحله برای نظافت یک فرش، غبارروبی است. همجواری با هوای در گردش و باد می تواند سبب شود که ذرات گرد و غبار، آهن، آلومین و دوده در تار و پود یک قالی نفوذ کند. زدودن این ذرات از درون پرزهای یک قالی بسیار مهم است. این ذرات، جاذب رطوبت اند و اگر در تار و پود یک قالی باقی بمانند، می توانند آن را بپوسانند. این ذرات سبب می شوند قالی لکه دار و چرک به نظر برسد. افزون برآن، چنین محیط هایی، جذاب ترین مکان برای رشد و تولید مثل بید ها هستند. بیدها پروانه های کوچک زردرنگی با اندازه 9 تا 12 میلی مترند که در الیاف و بافته های پشمی زندگی و تولید مثل می کنند. لارو این حشرات برای رشد و بالغ شدن از پروتئین موجود در پشم قالی استفاده می کنند و با ایجاد تونل هایی در سطح فرش، کچلی و سوراخ شدگی هایی در آن به وجود می آورند. برای جلوگیری از آشیانه گزینی و روند رشد و تکثیر این حشرات موذی، تاجایی که امکان دارد اجازه ندهید هیچ گرد و غبار و رطوبتی در فرش شما باقی بماند. اگر قصد دارید قالی دست باف خود را بشویید، پیش از آغاز شست وشو ضروری است آن را غبارروبی کنید. شستن فرش دست باف بدون غبار روبی سبب می شود غبارها و ذرات خارجی هنگام مخلوط شدن با آب به صورت گِل درآمده، به ریشه پرزها بچسبند و به روند پوسیدگی یک قالی شدت دهند. برای غبارروبی قالی باید آن را تکاند. تکاندن به معنای ضربه زدن به پشت یک قالی برای بیرون ریختن ذرات گرد و غبار از درون آن است. با ضربه زدن های یکنواخت و نه چندان محکم به پشت یک فرش که روی یک سطح فلزی توری یا زمین گسترده شده است، می توان آن را از هرگونه گرد و غبار و ناخالصی ها پاک کرد. از کوباندن قالی دست باف به زمین یا آویزان کردن آن از پنجره خودداری کنید. این کارها از عمر قالی کاسته، سبب بدفرمی و کج شدن لبه های آن می شود. نکته مهم این است که قالی های دست باف را نمی توان در فواصل زمانی کوتاه غبارروبی کرد. غبار روبی های مکرر، شل شدن تدریجی گره ها را به دنبال دارد. غبارروبی فرش های قدیمی و عتیقه یا ابریشمی بسیار حساس است. هرگز پیش از رفوگری، قالی های آسیب دیده را غبارروبی نکنید. اگر فرش شما چندان هم کثیف نیست می توان از مرحله شست وشو چشم پوشاند و تنها به غبارروبی بسنده کرد.
پس از غبارروبی، نوبت به شست وشوی قالی می رسد. بهترین روش برای شست وشوی یک فرش دست باف استفاده از جریان آب رودخانه، چوبک، پارو و خشکاندن آن روی سنگ ها و صخره های اطراف رودخانه است. از آن جایی که در زندگی های شهری و مدرن، چنین امکانی فراهم نیست، می توان به روش های دیگری قالی های دست باف را شست. بیش تر شوینده ها اسیدی اند و به بافت فرش آسیب می رسانند. شست وشو در خانه با شوینده های رایج، چربی طبیعی پشم را از بین برده و شکننده تر شدن بافت فرش یا تغییر رنگ آن را در پی دارد. از این رو برای شست وشوی یک قالی دست باف لازم است از شوینده های ویژه که به همین منظور تولید می شوند، استفاده کرد. در ابتدای کار باید قالی را در یک مکان ترجیحا شیب دار گستراند. اگر چنین سطحی در دسترس نبود، کف حیاط یا بالکن هم می تواند مکان مناسبی باشد. شامپوفرش و آب نیم گرم را به نسبت 1 به 10 با یکدیگر مخلوط کرده و دو قاشق سرکه طبیعی به آن بیفزایید. سرکه سبب می شود PH محلول تنظیم شود، این مساله از درهم دویدن رنگ های قالی در یکدیگر جلوگیری می کند. نخست بهتر است بخش کوچکی از قالی را با محلول تهیه شده آزمایش کرد تا مطمئن شد که محلول به رنگ فرش آسیب نمی رساند. با فروبردن فرچه و ساییدن آن بر سطح فرش، کار شست وشو آغاز می شود.
بهترین فرچه برای نظافت یک فرش، برسی ساخته شده از موی اسب است. اگر چنین برسی در اختیار ندارید از برس هایی با الیاف لطیف و نرم استفاده کنید. استفاده از برس های زبر و خشن به تدریج از تراکم قالی می کاهد و آن را کچل می کند. هیچ گاه به صورت دورانی فرچه نکشید. فرچه کشیدن باید در جهت بالا به پایین و همخوان با خواب فرش انجام شود. فروبردن همه سطح فرش درون محلول شست وشو نیز اقدام شایسته ای نیست. در مرحله بعد، باید آب اضافی را از درون قالی بیرون بکشانید. پارو یا مالیدن یک پارچه پنبه ای خشک بر سطح قالی می تواند کارساز باشد. سپس لازم است فرش را بخشکانید. بهترین روش برای خشک کردن یک قالی، گستراندن آن روی سطح افقی است که هوا در زیر آن نیز جریان داشته باشد. هیچ گاه قالی را روی چمن نگسترانید. آویزان کردن فرش خیس نیز اقدام ناشایستی است. جمع شدن آب در قسمت های پایین قالی آویخته، رنگ کدر و زردی ایجاد می کند و پوسیدگی پیش از موعد را به دنبال دارد. پهن کردن قالی زیر نور شدید و مستقیم آفتاب نیز سبب می شود پرزهای قالی کمرنگ شود. لوله کردن قالی خیس نیز برآمدگی آن را در پی دارد. بهترین روش، گستردن قالی به صورت پشت و رو زیر نور غیرمستقیم خورشید و در مجاورت هوای در گردش است.
اگر از شرکت های معتبر و بنام تولید و فروش قالی دست باف خرید کرده اید، برای شست وشوی آن نیاز نیست خودتان وارد عمل شوید. این شرکت ها امکاناتی در اختیار مخاطبان خود قرار می دهند که شست وشو در آن زمره قرار می گیرد. این شرکت ها متناسب با پشم به کار رفته در قالی، طرح و رنگ و میزان آلودگی قالی ها از مواد گوناگون و استانداردی برای شستن فرش بهره می گیرند و می توانند سلامت قالی را تضمین کنند.